nCoV có lây qua thực phẩm?

PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, Viện Công nghệ Sinh học và Thực phẩm, Đại học Bách Khoa Hà Nội, cho biết khả năng lây nhiễm nCoV từ thực phẩm đến nay chưa được chứng minh. Thịt, cá, rau, củ, quả… mua về làm sạch, nấu chín thì không còn khả năng lây nhiễm, vì virus đã bị tiêu diệt.

Theo giới chức y tế, nCoV lây truyền theo ba cách thức. Thứ nhất, nCoV lây truyền qua giọt bắn, tức là mầm bệnh nằm trong các giọt bắn từ đường hô hấp tiết ra. Đây là phương thức lây truyền được khuyến cáo từ khi khởi phát đại dịch vào đầu năm 2020.

Kích thước mỗi giọt bắn thông thường là trên 5 micromet. Người tiếp xúc gần (trong vòng khoảng cách một mét) với người mang virus có thể mắc Covid-19 khi các giọt bắn này thâm nhập vào miệng, mũi hoặc mắt. Ở khoảng cách tiếp xúc tối thiểu hai mét, giọt bắn càng lớn thì tốc độ rơi xuống đất càng nhanh, số lượng giọt bắn sẽ rơi bớt đi khi tiếp xúc, khả năng lây truyền mầm bệnh ít hơn. Ngược lại, hạt càng nhẹ thì rơi lâu, khả năng lây truyền nhanh hơn.

nCoV có khả năng lây truyền qua không khí. Đây là phương thức lây truyền mới được khẳng định từ đầu năm nay. Những giọt bắn nhỏ hơn 5 micromet (gọi là aerosol hay hạt khí dung) sẽ treo lơ lửng trong không khí. Các hạt này bản chất là dạng vật chất, dạng rắn hoặc dạng lỏng, tồn tại ở cấu trúc rất nhỏ. Về nguyên lý, khi trọng lượng nhỏ, những hạt này nằm lại trong không khí lâu, phát tán xa hơn, và những người ở xa có thể hít phải các hạt đó rồi nhiễm bệnh.

nCoV còn lây truyền gián tiếp qua các vật dụng hoặc bề mặt bị nhiễm mầm bệnh. Những giọt bắn khi rơi sẽ không hoàn toàn xuống đất và biến mất, chúng có thể bám vào các bề mặt như quần áo, đồ vật… Con người chạm tay vào các bề mặt đó, vô tình đưa tay lên mắt mũi, miệng, mắt thì virus xâm nhập vào cơ thể.

Như vậy, nCoV không lây truyền qua thực phẩm. Song, khi trên bề mặt thực phẩm hay màng bọc, thùng carton đưng thực phẩm bị dính nCoV, thì vẫn có khả năng lây truyền sang cơ thể bằng cách gián tiếp. Con người chạm tay vào các bề mặt đó, đưa tay lên mắt mũi, miệng, mắt thì virus sẽ xâm nhập vào cơ thể.

“Tuy nhiên, nguy cơ lây nhiễm này là rất thấp”, ông Thịnh nói. Theo cơ chế sinh học, nCoV không tự sinh sản và tồn tại được bên ngoài môi trường lâu, vì virus này tồn tại được là phải “sống nhờ” bên trong vật chủ (con người, động vật). Hiện tại, chưa có nghiên cứu nào được công bố chính thức thời gian nCoV tồn tại trên bao bì thực phẩm và thực phẩm bao lâu, bởi còn phụ thuộc vào điều kiện môi trường, nhiện độ, độ ẩm và ánh sáng… Tuy nhiên, thời gian này là rất ngắn. Nếu nCoV có xuất hiện trên bao bì thực phẩm thì cũng sẽ không tồn tại được lâu.

Trước đó, các nhà khoa học Mỹ và thế giới khẳng định không có bằng chứng rõ ràng nào cho thấy nCoV lây lan qua thực phẩm. Về mặt lý thuyết, virus có thể tồn tại trên bề mặt thực phẩm hay bao bì, song nguy cơ một người bị nhiễm nCoV do chạm tay vào một gói hàng chứa giọt bắn từ người đóng gói thực phẩm mắc bệnh là rất thấp.

Lãnh đạo Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA), cùngCơ quan Quản lý thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) hồi đầu năm khẳng định: “Sau khi xem xét hơn 100 triệu trường hợp nhiễm nCoV, chúng tôi không thấy bằng chứng dịch tễ học cho thấy thực phẩm hoặc bao bì thực phẩm là nguồn lây truyền virus người”.

Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Mỹ cùng Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng hướng dẫn “không có bằng chứng cho thấy có thể mắc Covid-19 từ thực phẩm”. Các cơ quan này khuyến nghị mọi người phải rửa tay sạch trước khi ăn và đảm bảo yếu tố vệ sinh tại các cơ sở kinh doanh thực phẩm.

PGS Thịnh khuyến cáo người dân nghiêm túc thực hiện thông điệp 5K của Bộ Y tế khi đi siêu thị, cửa hàng thực phẩm, vì đây là môi trường kín, nếu có người mắc bệnh ho, hắt hơi, chúng ta có thể mắc bệnh nếu không thực hiện 5K. Rửa tay bằng xà phòng sau khi cầm, nắm thực phẩm, hoặc các vật dụng trong siêu thị, cửa hàng. Nấu chín thực phẩm trước khi sử dụng.

Anh Toàn